ความหลากหลายของพันธุ์พืชทางการเกษตรถือเป็นรากฐานที่สำคัญอย่างมาก เพื่อความมั่นคงทางอาหารของมนุษย์โลก หากปราศจากสิ่งนี้เชื่อแน่ว่า คงไม่ใช่แค่รสชาติบางอย่างจะสูญหายไป แต่คุณลักษณะ คุณสมบัติที่สำคัญบางอย่างของพืชนานาชนิดนี้ก็คงจะสูญสลายไปด้วย ในฟิลิปปินส์ ประเทศซึ่งเคยมีพันธุ์ข้าวพื้นเมืองหลายพันชนิด แต่ภายหลังการปฏิวัติเขียวในช่วงกลางศตวรรษ 1980 (พ.ศ.2523) ทำให้เหลือพันธุ์ข้าวเพียง 2 ชนิดที่ปลูกในพื้นที่ปลูกข้าวทั่วประเทศมากถึง 98%
ชะตากรรมของพืชพันธุ์ไม่ได้หยุดยั้งแค่นี้ เพราะการทำเกษตรแบบเข้มข้น-เกษตรเชิงเดี่ยวเพิ่มขึ้น ทำให้อำนาจในการพัฒนาสายพันธุ์พืชตกไปอยู่ในมือของบริษัทใหญ่ๆ ต่างๆ ที่มีอำนาจล้นพ้นในการเกษตรแบบใหม่ ที่จะเป็นทั้งผู้ให้เมล็ดพันธุ์ ปุ๋ย (ยาปราบศัตรูพืช) แก่เกษตรกร และบริษัทเหล่านี้ยังเป็นผู้กำหนดชะตาอุตสาหกรรมการเกษตรอีกด้วย
การเปลี่ยนมือครั้งสำคัญนี้เอง ทำให้การคัดเลือกเมล็ดพันธุ์ซึ่งเคยเป็นหน้าที่ของเกษตรรายย่อยจำนวนนับล้าน ตกไปอยู่ในกำมือของบรรษัทขนาดใหญ่ที่คอยควบคุม ผลิตและขายเมล็ดพันธุ์พืชเพียงไม่กี่แห่ง แค่ในสหรัฐฯ และแคนาดา แม้บริษัทค้าเมล็ดพันธุ์ขนาดเล็ก จำนวนกว่า 125 บริษัทกลับต้องถูกเขี่ยออกจากธุรกิจนี้ไป หรือไม่ก็ถูกบริษัทด้านเภสัชกรรม และยาเคมีซื้อต่อ เพื่อฮวบรวมกิจการด้านการเกษตรเข้าไว้ด้วยกัน แล้วเกษตรกรรายย่อยจะเหลือไหมเนี่ย
ฉะนั้น สิ่งที่เกิดขึ้นนี้จึงเป็นเรื่องน่าเสียดายอย่างยิ่งที่พันธุ์พืชต่างๆ ที่เกษตรกรได้พัฒนาสายพันธุ์ (ทนทานต่อฟ้าฝน ความแห้งแล้ง แมลงศัตรูพืช) หรือวิธีคัดเลือกเมล็ดพันธุ์ไว้กำลังสูญหายไป พร้อมกันกับการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ ภูมิปัญญาท้องถิ่น และกลวิธีอันชาญฉลาดด้านการเพาะปลูก
คุณผู้อ่านค่ะ “ความหวังยังคงมีอยู่” ปัจจุบันมีธนาคารเมล็ดพันธุ์จำนวนหนึ่ง ที่นักวิทยาศาสตร์นักวิจัยกำลังช่วยเก็บรักษาพันธุ์พืชที่ตกอยู่ในอันตรายแล้ว ไม่เพียงเท่านั้นยังมีเครือข่ายอยู่ทั่วประเทศ ที่คอยช่วยด้านการแลกเปลี่ยนความรู้ในการคัดเลือกเมล็ดพันธุ์ และช่วยส่งเสริมความหลากหลายทางเมล็ดพันธุ์กันอย่างแข็งขัน เราทุกคนก็จำเป็นต้องช่วยกันส่งเสริม สนับสนุนเกษตรแบบยั่งยืน หรือเกษตรทางเลือกด้วย เพื่อจะสามารถเสริมพลังอำนาจให้เกษตรกรรายย่อย และเพื่อรักษาสายพันธุ์พืชดั้งเดิมต่างๆ ไว้ได้ เพราะสิ่งเหล่านั้นคือ มรดกทางธรรมชาติ และความหลากหลายทางด้านเกษตรกรรมอย่างแท้จริง
No comments:
Post a Comment